Που ’σουν εψές λεβέντη μου
Κι αντιπροψές καλέ μου
Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι

Εψές ήμουν στους ουρανούς
Κι αντιπροψές στους Άγιους

Τον Άγγελό μου φίλευα
Και τον Χριστό κερνούσα

Και την κυρά την Παναγιά
Την επαρακαλούσα

Για να μου δώσει τα κλειδιά
Κλειδιά του Παραδείσου

Ν’ ανοίξω τον Παράδεισο
Να μπω να σεργιανίσω

Να δω που κάθονται οι φτωχοί
Που κάθονται οι αρχοντάδες

Στον ίσκιο κάθονται οι φτωχοί
Στον ήλιο οι αρχοντάδες

Και τους φτωχούς παρακαλούν
Και τους παρακαλούνε

Δώστε φτωχοί τον ίσκιο σας
Και πάρτε τα φλουριά μας
Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι

Παραδοσιακό Δυτικής Θράκης

Αγάπαγαν ο ένας τον άλλονε,
μα δίχως γι αυτό να μιλήσουν.
Με μίσος αλλάζανε βλέμματα,
κι από έρωτα θέλαν να σβήσουν.

Εχώρισαν, έπειτα, φύγανε,
μες στ' όνειρο μόνο ειδωθήκαν.
Πεθάνανε πια και δεν έμαθαν:
εμίσησαν ή αγαπηθήκαν;

Heinrich Heine, Sie Liebten Sich Beide...,μτφ. Κ. Καρυωτάκης

Κάποιοι κυβερνούν τον κόσμο, κάποιοι άλλοι είναι ο κόσμος. Ανάμεσα σε έναν Αμερικανό εκατομμυριούχο, με περιουσία στην Αγγλία ή την Ελβετία, και τον σοσιαλιστή αρχηγό του χωριού, δεν υπάρχει ποιοτική αλλά μόνο ποσοτική διαφορά. Κάτω από αυτούς στην ιεραρχία είμαστε εμείς, η μάζα, ο παλαβός δραματουργός Ουίλιαμ Σέξπηρ, ο μέγας τεχνίτης Τζον Μίλτον, ο αλήτης Δάντης Αλιγκιέρι, το παιδί που έστειλα χθες γα ένα θέλημα ή ο κουρέας που μου διηγείται ιστορίες, ο σερβιτόρος που μου έδειξε την αδελφικότητά του λέγοντάς μου περαστικά, γιατί ήπια μόνο το μισό μπουκάλι κρασί.

Μπερνάρντο Σοάρες (Φερνάρντο Πεσσόα), Το βιβλίο της Ανησυχίας, σ. 51,
μτφ. Μ. Παπαδήμα.

Η κατάσταση γύρω μου είναι ανθυγιεινή, κολασμένη θα έλεγα, μέσα σ' αυτό το τέλμα ψυχών και σωμάτων που έχει καταντήσει η Ελλάδα. Νομίζεις, μά την αλήθεια, πως κάποτε όλα γυρίζουν ασυνάρτητα. Βρίζουν, φωνάζουν, βωμολοχούν με μια μανία που επιταχύνεται ολοένα και όμως δεν έχει τέλος. Από αυτό το σημείο ώσπου να μην μπορέσεις σύ ο ίδιος να κρατήσεις τα συλλογικά σου, η απόσταση είναι ελάχιστη. Και σου δημιουργείται μια παράξενη ψυχολογία, να πιαστείς από οτιδήποτε ζωντανό, ένα σώμα, ένα γατί, ένα χλωρό κλωνάρι, κάτι τέλος πάντων που να έχει κάποιο σκίρτημα αλήθειας. Έχεις την αβάσταχτη επιθυμία να ουρλιάξεις στο Θεό, ή σε κάτι που βρίσκεται πάνω από τον πηχτό τούτο βούρκο: "Δέ μας ακούς; Δέ μας βλέπεις;"

Γ. Σεφέρης, Μέρες, τ. Ε', σ. 95.

Στον παράδεισο καθιερώθηκε η τριαντάωρη βδομάδα εργασίας
οι μισθοί είναι υψηλότεροι οι τιμές κατέρχονται σταθερώς
η χειρωνακτική εργασία δεν είναι κοπιαστική (εξαιτίας της μειωμένης βαρύτητας)
το να κόβεις ξύλα δεν είναι πιο κοπιαστικό απ' το να δακτυλογραφείς
το κοινωνικό σύστημα είναι σταθερό οι ηγέτες σοφοί
γενικώς στον παράδεισο είναι κανείς ευτυχέστερος παρά σε οποιαδήπορε άλλη χώρα

Αρχικά επρόκειτο να 'ναι κάτι διαφορετικό
φωτεινοί κύκλοι χορωδίες κι αναβαθμοί αφαίρεσης
αλλά δεν κατάφεραν να διαχωρίσουν εντελώς
την ψυχή απ΄ την σάρκα έφτανε λοιπόν ως εδώ
με μια σταγόνα λίπους ή ένα νήμα μυός
έπρεπε ν' αντιμετωπίσουν τις συνέπειες ν' αναμείξουν
έναν κόκκο απόλυτου μ' έναν κόκκο πηλού
μια ακόμα εκτροπή απ' το δόγμα η τελευταία εκτροπή
μόνο ο Ιωάννης την προείδε: θέλεις αναστηθή εν σαρκί
ελάσχιστοι βλέπουν τον Κύριο
είναι μόνο για κείνους που είναι εκατό τις εκατό πνεύμα
οι άλλοι ακούνε τα ανακοινωθέντα περί θαυμάτων και πλημμυρών
κάποιαν ημέραν ο Κύριος θα εμφανιστεί ενώπιον όλων
πότε θα γίνει αυτό κανείς δεν ξέρει

Επί του παρόντος κάθε Σάββατο μεσημέρι
οι σειρήνες μυκώνται γλυκά
απ' τα εργοστάσια ξεχύνονται οι ουράνιοι προλετάριοι
αμήχανα κουβαλώντας τα φτερά τους κάτω απ' τη μασχάλη σαν βιολιά.

Ζβίγκιεφ Χέμπερτ, Αναφορά απ΄ τον Παράδεισο, μτφ. Σπ. Τσακνιάς.

Ο ποιμένας
της θλίψης και των ονείρων

οδηγεί το ποίμνιό του προς
τον επόμενο αγρό

μ' όλη του τη φροντίδα.
Έχει ακούσει

την καμπάνα του θανάτου
αλλά τα πρόβατα

πεινούν και χρειάζονται
το χόρτο, σήμερα και

κάθε μέρα. Ωραία
η υπομονή του, η μακριά

σκιά του, ο κυματιστός
ήχος του κοπαδιού όπως

κινείται στην κοιλάδα.

Ντενίζ Λέβερτοβ, Θεραπεία Ψυχών, μτφ. Κ. Αγγελάκη-Ρουκ

[...]
Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

Ο Ποιητής μοιράζεται στα δυό.

Τάκης Σινόπουλος, Ο καιόμενος, Μεταίχμιο Β', 1957.

[...]
Μη χαμηλώνεις τα φτερά
κόντρα στη μπόρα πέτα
πέτρα να κάμεις τη καρδιά
και πιάσου απ' την πέτρα.

Ψαρογιώργης, Γ. Αγγελάκας, Γ. Χαιρέτης, Ν. Βελιώτης, "Μη χαμηλώνεις τα φτερά"

Γράφω ποιήματα μέσα στα πλαίσια που ορίζουν οι υπεύθυνες υπηρεσίες
Που δεν περιέχουν τη λέξη: Ελευθερία, τη λέξη: Δημοκρατία
Δεν φωνασκούν: Κάτω οι τύραννοι ή: Θάνατος στους προδότες
Που παρακάμπτουν επιμελώς τα λεγόμενα φλέγοντα γεγονότα
Γράφω ποιήματα άνετα και αναπαυτικά για όλες τις λογοκρισίες
Αποστρέφομαι τετριμμένες εκφράσεις όπως: σαπίλα ή καθάρματα ή πουλημένοι
Εκλέγω σε πάσα περίπτωση την αρμοδιότερη λέξη
Αυτή που λέμε "ποιητική": στιλπνή, παρθενική ιδεατώς ωραία.

Γράφω ποιήματα που δεν στρέφονται κατά της καθεστηκυίας τάξεως.

Μ. Αναγνωστάκης, Απολογία νομοταγούς, Στόχος, 1970.

ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΥ
Για τον Τίμωνα.

- Τίμων, τώρα που πια δεν ζεις, τι σου είναι μισητό,
το σκοτάδι ή το φως;
- Το σκοτάδι· γιατί οι περισσότεροι από σας είναι στον Άδη.

Παλατινή Ανθολογία, Επιτύμβια Επιγράμματα, Βιβλίο Ζ, 317.

Καλόδεχτη, εσύ που 'ρχεσαι για να με συναντήσεις
μες την ηχώ των ίδων μου βημάτων, απ' το βάθος του σκοτεινού και κρύου διαδρόμου του χρόνου.
Καλώς να 'ρθεις, ω μοναξιά, μητέρα μου.
Όταν εβάδιζε η χαρά στον ίσκιο μου, όταν τα πουλιά

του γέλιου σκόνταφταν στης νύχτας τους καθρέφτες, όταν τα λουλούδια,
όταν τα τρομερά λουλούδια της νέας συμπόνιας έπνιγαν τον έρωτά μου
κι όταν η ζήλια το κεφάλι της χαμήλωνε και κοιταζόταν μέσα στο κρασί,
σκεφτόμουν εσένα, μοναξιά, σκεφτόμουν σένα, παραμελημένη.

Με ταπεινό μαύρο ψωμί, με γάλα κι άγριο μέλι μ' είχες θρέψει·
ήταν γλυκό απ' το χέρι σου να τρώω, σαν το στρουθί,
γιατί δεν είχα, ω Παραμάνα μου, ποτέ πατέρα και μητέρα
κι η τρέλα με την παγωνιά πλανιόντουσαν χωρίς σκοπό μέσα στο σπίτι. [...]

Όσκαρ Μιλόζ, Συμφωνία του Σεμπτεμβρίου, μτφ.Μήτσος Παπανικολάου.

Είμαι το ρυάκι σου
που μέθυσε με δυόσμο

Σκύψε πάνω μου
για να σου μοιάσω

Κολύμπησε μέσα μου
για να νιώσεις πως τρέμω

Φάε τα ψάρια μου
να μ' αφανήσεις

Πιες με
να με στερέψεις

Αγάπησε με
Θα σε συντρέξω να πνιγείς.

Ιβάν Γκόλ, Μαλαισιακά Τραγούδια, μτφ. Ε.Χ.Γονατάς.

2012

2011